برق دار شدن سیم نول: خطری پنهان در کمین لوازم برقی شما!
آیا تا به حال با فازمتر سیم نول را چک کردهاید و شاهد روشن شدن آن بودهاید؟ اگر پاسخ شما مثبت است، باید بدانید که با یک خطر جدی روبرو هستید. برق دار شدن سیم نول، که به آن نولِ فازدار نیز گفته میشود، میتواند به لوازم برقی شما آسیبهای جدی وارد کند و حتی منجر به آتشسوزی شود.
در این مقاله، به بررسی علت روشن شدن فازمتر روی سیم نول و اقدامات لازم برای رفع این مشکل میپردازیم.
سیم نول چیست؟
سیم نول جزء اساسی سیستم انتقال برق در اکثر خانه ها و ساختمان ها است و به عنوان مسیر برگشت جریان الکتریکی عمل می کند، مدار را کامل می کند و اجازه می دهد الکتریسیته از ترانس توزیع برق به دستگاه های متصل و دوباره برگردد. این نقش حیاتی عملکرد ایمن و کارآمد سیستم های الکتریکی را تضمین می کند.
وجود سیم خنثی به دلایل مختلفی ضروری است. در مرحله اول، مسیری را برای بازگشت ایمن جریان الکتریکی فراهم می کند، از ایجاد ولتاژ اضافی جلوگیری می کند و اطمینان می دهد که سیستم در پارامترهای مورد نظر خود کار می کند. علاوه بر این، سیم خنثی به متعادل کردن بار الکتریکی کمک می کند و از ثابت ماندن ولتاژ در دستگاه های متصل اطمینان می دهد.
مهم است که توجه داشته باشید که سیم نول مانند سیم فاز برق دار نیست. در حالی که سیم فاز ولتاژ را از ترانس توزیع برق به مصرف کننده چون یخچال، لباسشویی و … میرساند، سیم خنثی به عنوان مسیر برگشت عمل می کند و معمولاً در پتانسیل زمین یا نزدیک (سیم نول در حقیقت به زمین متصل است) به آن است. این تمایز برای درک عملکرد و ملاحظات ایمنی مرتبط با سیم خنثی بسیار مهم است.
بیشتر بخوانید: یو پی اس مناسب آسانسور چیست؟ همراه نکات مهم
تفاوت سیم فاز و نول
سیم فاز و سیم نول دو جزء ضروری سیستمهای الکتریکی هستند که هر کدام نقشهای مشخصی را در انتقال الکتریسیته ایفا میکنند. از نظر ساختاری، سیم فاز به گونه ای طراحی شده است که جریان برق را از منبع تغذیه به دستگاه های متصل منتقل کند و انرژی مورد نیاز برای عملکرد آنها را تامین کند. در مقابل، سیم خنثی به عنوان مسیر برگشت جریان الکتریکی عمل میکند، مدار را کامل میکند و اجازه میدهد برق به منبع برق برگردد.
تفاوت قابل توجهی بین سیم فاز و سیم نول وجود دارد. سیم فاز دارای برق (ولتاژ) است و برای جلوگیری از برق گرفتگی یا آسیب، باید با احتیاط زیاد کار کرد. از طرف دیگر، سیم نول به اندازه سیم فاز انرژی ندارد. در حالی که جریان را حمل می کند، معمولاً در پتانسیل زمین یا نزدیک به آن قرار دارد و در مقایسه با سیم فاز، حمل آن را ایمن تر می کند.
بیشتر بخوانید: استابلایزر کولر گازی چیست؟
چرا سیم نول برق دار میشود؟
سیم نول به طور معمول هیچ پتانسیلی ندارد و باید در حالت عادی خاموش باشد. اما در شرایطی ممکن است سیم نول برق دار شود. در ادامه مقاله به بررسی این موارد خواهیم پرداخت با ما همراه باشید.
علت روشن شدن فازمتر روی سیم نول
- گرما شدن سیم برق: سیمهای برق زمانی گرم میشوند که جریان برق از آنها عبور میکند. این اتفاق زمانی رخ میدهد که الکترونها درون سیمها حرکت میکنند و با مقاومت مواد سیم برخورد میکنند. این برخورد باعث ایجاد گرما میشود و سیم نول برق دار میشود. این پدیده به اصطلاح “اثر ژول” معروف است و یکی از اثرات مهم جریان الکتریکی است. علت روشن شدن فازمتر روی سیم نول میتواند این مورد باشد. پس در هنگام تست های خود حتما به این مورد توجه جدی داشته باشید.
- سیم برق غیر استاندارد: استفاده از سیم برق بی کیفیت ممکن است منجر به اتصال سیم فاز به نول شود. زیرا سیم برق بی کیفیت ممکن است دارای عیوب ساختاری یا عیوب عایقی باشد که منجر به نشت جریان و اتصال سیم فاز به نول شود. این وضعیت میتواند خطرناک باشد و باعث حوادث ناخوشایندی مانند شوک الکتریکی یا آتشسوزی شود. بنابراین، استفاده از سیم برق با کیفیت و استاندارد بسیار حیاتی است تا از اینگونه وقایع جلوگیری شود. علت روشن شدن فازمتر روی سیم نول میتواند این مورد باشد. پس در هنگام تست های خود حتما به این مورد توجه جدی داشته باشید.
- رطوبت: درست است که رطوبت یکی از عواملی است که میتواند باعث برقدار شدن سیم نول شود. آب و رطوبت خاصیت رسانایی الکتریکی دارند و میتوانند جریان الکتریکی را از یک نقطه به نقطه دیگر منتقل کنند. اگر سیم برق بهطور مستقیم با آب یا رطوبت در معرض قرار گیرد، این میتواند به اتصال فاز به نول و در نتیجه برقدار شدن سیم نول منجر شود. بنابراین، حفظ سیستم برقی در محیطهای خشک و جلوگیری از تماس مستقیم با آب یا رطوبت بسیار حیاتی است. علت روشن شدن فازمتر روی سیم نول میتواند این مورد باشد. پس در هنگام تست های خود حتما به این مورد توجه جدی داشته باشید.
- اشتباه برق کار: اشتباه برقکاران در زمان سیمکشی یا تعمیرات میتواند یکی از عواملی باشد که منجر به برقدار شدن سیم نول میشود. این اشتباهات ممکن است شامل اتصال نادرست سیمها، تماس غیرمستقیم با سیمهای برق، یا عدم رعایت اصول ایمنی الکتریکی باشد. این وضعیت میتواند خطرناک باشد و باعث حوادث جدی مانند شوک الکتریکی یا آتشسوزی شود. بنابراین، اجرای ایمنی الکتریکی در هنگام سیمکشی یا تعمیرات بسیار حیاتی است تا از وقوع چنین حوادثی جلوگیری شود. علت روشن شدن فازمتر روی سیم نول میتواند این مورد باشد. پس در هنگام تست های خود حتما به این مورد توجه جدی داشته باشید.
بیشتر بخوانید: موتور برق مناسب برای باغ
اقدامات لازم در هنگام برق دار شدن سیم نول
زمانی که سیم نول برق دار میشود علت روشن شدن فازمتر روی سیم نول میتواند متفاوت باشد و حتما باید اقدامات ایمنی لازم را انجام دهید. این شامل موارد زیر میشود:
برای رفع این اشکال باید به ترتیب موارد زیر را انجام داد:
- دوشاخه تمام وسایل برقی را از پریز بیرونن بکشید.
- سر کنتور رفته و سیم نول اصلی را جدا کنید.
- با فازمتر نول را می سنجیم، فاز متر نباید روشن شود. (هشدار: این کار با احتیاط و دست کش صورت گیرد)
- سیم نول جدا شده قبل کنتور را با فاز متر می سنجیم در صورت روشن شده باید به اداره برق اطلاع دهید.
- حال اگر سیم نول قبل کنتور روشن نشد. به سراغ سیم کشی داخل ساختمان میرویم.
- فیوز برق ساختمان را جدا کرده و نول های ساختمان را می سنجیم نباید فازمتر روشن شود.
- در این مرحله در حالی که دستکش در دست داریم نول های سیم کشی منزل و نول شبکه را از اکسید( زنگ) پاک می کنیم.بطوری که مس سرخ رنگ و تمیز کاملا مشخص باشد.
- در این مرحله نول شبکه و نول های ساختمان را به هم متصل می کنیم (بهتر است این کار توسط شین یا ترمینال مخصوص انجام شود).
- با توجه به نقشه سیم کشی ساختمان مسیر هایی که احتمال اتصالی وجود دارد را بررسی کنید. مثلا جعبه تقسیم، محل هایی که سیم های زیادی از آن جا عبور میکند یا امکان وجود رطوبت در آن وجود دارد را بررسی کنید.
بیشتر بخوانید: همه چیز در مورد پنل خورشیدی خانگی
همیشه به یاد داشته باشید که ایمنی شخصی و دیگران در این مواقع بسیار مهم است.
بیشتر بخوانید: راهنمای قدم به قدم برای انتخاب بهترین محافظ برق تلویزیون
کلام آخر
علت روشن شدن فازمتر روی سیم نول عوامل مختلفی دارد که به آن ها اشاره شد. اما باید در نظر داشت این رخداد میتواند بسیار خطر ناک باشد. توجه داشته باشید در صورت برق دار شدن نول در هنگام تست با فازمتر، باید اقدامات حفاظتی زیر را در نظر بگیرید:
1. قطع فیوز برق: ابتدا باید فیوز یا مدار قطع کننده مربوط به محلی که در آن نول برق دار شده است را قطع کنید تا از وقوع حوادث جدی جلوگیری شود.
2. قطع نول بعد از کنتور: پس از قطع فیوز، نول بعد از کنتور را نیز قطع کنید تا از ادامه جریان برق از سمت نول جلوگیری شود.
3. قطع تمامی لوازم برقی متصل به پریز: از قطع کردن تمامی لوازم برقی متصل به پریز اطمینان حاصل کنید تا هیچ گونه جریان برقی به سیستمهای الکتریکی نرسد.
4. بررسی مشکل در سیمکشی: پس از انجام مراحل قبلی، مشکل در سیمکشی و احتمال وقوع هر گونه خطر برقی را بررسی کنید و اقدامات لازم را برای رفع آن انجام دهید.
این اقدامات حفاظتی بسیار حیاتی هستند و باید با دقت و هوشمندی انجام شوند تا از وقوع حوادث و خطرات جلوگیری شود.